TRẬN KỊCH CHIẾN CỦA TRUNG ĐOÀN XE TĂNG 273 TẠI LĂNG CHA CẢ, TRẬN CHIẾN ĐẪM MÁU NHẤT TRONG TRẬN ĐÁNH SÀI GÒN NGÀY 30/4/1975

 TRẬN KỊCH CHIẾN CỦA TRUNG ĐOÀN XE TĂNG 273 TẠI LĂNG CHA CẢ, TRẬN CHIẾN ĐẪM MÁU NHẤT TRONG TRẬN ĐÁNH SÀI GÒN NGÀY 30/4/1975

Nguyễn Đình Thi
Đêm 29/4, sau khi nắm lại tình hình lực lượng xe tăng, xe thiết giáp của Trung đoàn trên hướng thọc sâu cùng Sư đoàn 10 vào sân bay Tân Sơn Nhất, Trung đoàn trưởng Lê Ngọ thấy mặc dù suốt một ngày chiến đấu liên tục song lực lượng xe tăng, xe bọc thép của Trung đoàn vẫn còn rất mạnh , mới chỉ có 1 chiếc duy nhất bị rơi xuống sông do sập cầu Sáng , Trung đoàn vẫn còn 22 xe tăng T54 , 4 xe tăng M41 , M48 và 16 xe bọc thép K63 . Kế hoạch tác chiến đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất và Bộ Tổng tham mưu Nguỵ của Trung đoàn ngày 30/4 cụ thể như sau :
* Tiểu đoàn tăng 1 vẫn thực hiện nhiệm vụ đánh sân bay Tân Sơn Nhất và Sở chỉ huy Sư đoàn dù . Bố trí lực lượng của Tiểu đoàn tăng 1 như sau :
- 7 xe tăng T54 của đại đội tăng 1 cùng 4 xe bọc thép K63 của đại đội thiết giáp 11 vẫn đi với tiểu đoàn bộ binh 5 - Trung đoàn 24 có nhiệm vụ đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất từ cổng số 5 .
- 8 xe tăng T54 của đại đội tăng 2 cùng 4 xe bọc thép K63 của đại đội thiết giáp 11 đi cùng tiểu đoàn bộ binh 4 - Trung đoàn 24 có nhiệm vụ đánh vào Sở chỉ huy Sư đoàn dù từ hướng đường Hoàng Hoa Thám .
* Tiểu đoàn tăng 2 gồm 7 xe tăng T54 của đại đội tăng 5 , tăng cường thêm 4 xe tăng M41 , M48 của đại đội tăng 9 và 8 xe K63 của đại đội thiết giáp 6 có nhiệm vụ cùng Trung đoàn bộ binh 28 - Sư đoàn 10 đánh vào sân bay Tân Sơn Nhất từ hướng Tây Bắc , sau đó phát triển đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu Nguỵ
3 giờ sáng ngày 30/4/75 , Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn tăng 1 - Chu Khánh Tồn trực tiếp lên chiến tuyến phòng ngự phía trên gặp 4 trưởng xe đi đầu của đại đội tăng 1 , nắm lại tình hình và cùng anh em bàn phương thức tác chiến đánh ngã tư Bảy Hiền và cổng số 5 sân bay . Cũng tại buổi họp đó , tiểu đoàn trưởng Chu Khánh Tồn quyết định giao quyền chỉ huy đại đội tăng 1 cho trung đội trưởng Nguyễn Văn Tư .
Theo kế hoạch tác chiến của Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 , 7 giờ 15 ngày 30/4 , pháo binh của Quân đoàn và Sư đoàn sẽ bắn vào sân bay Tân Sơn Nhất , Sở chỉ huy Sư đoàn dù . Từ 8 giờ đến 8 giờ 50 , pháo binh chiến dịch bắn cấp tập lần cuối , sau đó bộ binh và xe tăng sẽ đồng loạt tấn công . Nhưng xét thấy tấn công muộn sẽ bất lợi vì thời gian đó không quân địch hoạt động , ảnh hưởng tới tình hình tác chiến nên Sư trưởng Sư đoàn 10 - Đoàn Hồng Sơn đề nghị Bộ Tư lệnh Quân đoàn cho cánh quân của Sư 10 nổ súng sớm hơn .
5 giờ 30 phút ngày 30/4 , 7 xe tăng đại đội 1 cùng 4 xe thiết giáp K 63 của đại đội 11 đã được lệnh cùng bộ binh Tiểu đoàn 5- Trung đoàn 24 tấn công vào cụm phòng ngự của địch ở ngã tư Bảy Hiến . Ngã tư Bảy Hiền là một ngã tư cửa ngõ vào thành phố từ hướng Tây Nam , là ngã tư nối với nhiều mục tiêu rất quan trọng của địch như Dinh Độc Lập , Bộ Tổng tham mưu , sân bay Tân Sơn Nhất nên địch phòng thủ ở đây khá vững chắc . Lực lượng địch phòng thủ ở đây gồm có tiểu đoàn 8 dù , một chi đội xe tăng M48 , hỏa tiễn chống tăng M72 , hỏa lực các loại được chúng bố trí dày đặc trên các nóc nhà và các trận địa chúng mới dựng lên ở các góc phố , đặc biệt là ở khu vực bệnh viện VÌ DÂN ( nay là bệnh viện THỐNG NHẤT )
6 giờ , sau khi tiêu diệt quân địch chốt chặn trên đường Lê Văn Duyệt , 4 xe tăng đi đầu của đại đội tăng 1 gồm các xe 979 do quyền đại đội trưởng Nguyễn Văn Tư chỉ huy , xe 985 do trung đội trưởng Mai Phạm Hoạt chỉ huy , xe 981 do Trung đội trưởng Cù Văn Thuận chỉ huy và xe 814 do trung đội phó Bùi Đức Thống chỉ huy đã vào tới khu vực ngã tư Bảy Hiền . Tại đây địch chống trả rất quyết liệt , các loại hỏa lực của địch như một bức tường lửa chặn quân ta ở ngã tư Bảy Hiền . Để hỗ trợ nhau trong lúc tấn công , 4 xe tăng đi đầu của đại đội 1 được bố trí tiến theo hình dích dắc . Bộ binh của đại đội 7 , phân đội đi đầu của tiểu đoàn 5 - Trung đoàn 24 lúc này không thể ngồi trên xe tăng được do hỏa lực của địch bắn ra rất mạnh , anh em bám theo ven hè chiến đấu cùng xe tăng .
6 giờ 30 , xe đi đầu 979 do quyền đại đội trưởng Nguyễn Văn Tư chỉ huy vừa vào tới ngã tư Bảy Hiền đang định tiến sang đường Võ Tánh để tiến về cổng số 5 sân bay thì bất ngờ bị hỏa lực chống tăng và một xe tăng M48 của địch phục sẵn ở góc bên phải ngã tư Bảy Hiền bắn tới , xe cháy , Đại đội trưởng Nguyễn Văn Tư , và cả kíp xe hy sinh . Biết bọn địch phục ở phía trước và ở bên phải ngã tư , bấp chấp nguy hiểm , trưởng xe 985 - Mai Phạm Hoạt vẫn cho xe tiếp tục lao lên . Khi xe 985 vừa vào tới ngã tư Bảy Hiền đang định rẽ trái về đường Võ Tánh lại trúng một quả đạn chống tăng của địch vào tháp pháo , làm bay mất khẩu 12,7 ly . Phát hiện xe tăng 985 của ta , 2 xe M48 của địch phục sẵn ở một góc phố phía bên phải bắt đầu nhô ra bắn . Khoảng cách giữa xe 985 và xe M48 đi đầu của địch rất gần . Lúc này chỉ cần chần chừ một vài giây là trúng đạn địch . Bằng sự mưu trí và quyết đoán , trưởng xe 985 - Mai Phạm Hoạt lệnh cho lái xe Phùng Văn Tính lao thẳng vào chiếc xe M48 của địch . Bất ngờ trước hành động quả cảm của xe 985 , chiếc M48 của địch vội cài số lùi , lao cả lên hè , làm sập một góc ngôi nhà cấp 4 tại đây , bọn lính trong xe M48 hoảng sợ vội mở cửa thoát hậu trốn thoát . Chiếc M48 của địch đi sau thấy vậy hoảng hốt chạy vào một ngõ phố , chuồn mất . Ép được một chiếc M48 vào vỉa hè song do khu vực này có nhiều ổ hỏa lực của địch nên xe 985 lại trúng đạn pháo địch , xe hỏng , các thành viên trong xe bị thương . Về phía địch , sau khi bắn cháy được 2 xe tăng của ta , địch tiếp tục bắn ra rất dữ dội , đội hình xe tăng , xe thiết giáp của ta lúc này vẫn còn khá đông ở phía sau nhưng vẫn không phát triển lên được do địa hình khu vực này rất bất lợi cho việc triển khai xe tăng tấn công . Trước tình hình trên , tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn bộ binh 5 - Lê Xuân Chuyển quyết định dùng bộ binh đột phá . Bộ binh đại đội 7 do đại đội trưởng Trịnh Bá Tư chỉ huy chia thành 3 mũi dưới sự dẫn đường của biệt động thành Sài Gòn tiến theo các con ngõ nhỏ đánh sang bên phải khu vực bệnh viện VÌ DÂN , bị bộ binh đánh tạt sườn từ bên phải , địch không chống cự nổi phải bỏ chạy . 8 giờ quân ta đã chiếm được ngã tư Bảy Hiền .
Chiếm được ngã tư Bảy Hiền , hai xe tăng đi đầu của đại đội 1 là xe 981 và 814 đã nhanh chóng đánh phát triển theo đường Võ Tánh về cổng số 5 sân bay.

9 giờ , xe 981 do Trưởng xe - Cù Văn Thuận chỉ huy và xe 814 do Trưởng xe - Bùi Đức Thống chỉ huy đã tiến tới Lăng Cha Cả . Lăng Cha Cả là một khu mộ của một giáo sỹ người Pháp , khu vực này rộng chừng 2000 m2 , cả 3 mặt phía trước đều trống trơn . Khu vực này về mặt quân sự cực kỳ quan trọng , vừa là cửa ngõ vào sân bay Tân Sơn Nhất , vừa là phía trước mặt Bộ Tổng tham mưu Nguỵ . Do vị trí quan trong của khu vực Lăng Cha Cả nên địch bố trí phòng thủ ở đây rất mạnh . Ngoài lực lượng tại chỗ , địch còn điều Liên đoàn 81 biết cách nhảy dù , một lực lượng thiện chiến nhất của quân đội Nguỵ với quân số hơn 1000 tên về phòng thủ ở khu vực này . Về hỏa lực thì tất cả các hỏa lực mạnh nhất của chúng đều được chúng bố phòng ở đây như xe tăng M48 , xe bọc thép M113 , hỏa tiễn chống tăng X202 , M72 . Cách bố phòng của viên chỉ huy trưởng Liên đoàn 81 - Phạm Châu Tài ở đây là : phòng thủ từ xa , phòng thủ thành nhiều tầng , chiếm những khu vực địa hình tốt nhất để phòng thủ như trên các nhà cao tầng và các trận địa do chúng dựng nên . Do vậy việc tấn công của ta ở đây gặp rất nhiều khó khăn . Khi 2 xe tăng của đại đội 1 là xe 981 và xe tăng 814 vừa vượt hết dãy phố , nhô ra khoảng trống thì cả 2 xe đều bị đơn vị biệt động 817 của địch bắn cháy . Đại đội tăng 1 bị tổn thất khá nặng , đại đội có 7 xe , đến lúc này đã có 4 chiếc bị bắn cháy . Lực lượng cán bộ chỉ huy cũng bị tổn thất nặng , quyền đại đội trưởng Tư , chính trị viên Trường , Trưởng xe Thuận hy sinh , 2 Trưởng xe khác là Mai Phạm Hoạt và Bùi Đức Thống bị thương , buộc tiểu đoàn trưởng Chu Khánh Tồn phải trực tiếp chỉ huy các xe của đại đội 1 còn lại .
Trước sự chống trả quyết liệt của địch và sự tổn thất của đại đội tăng 1 - lực lượng đột phá đi đầu . Tiểu đoàn trưởng Chu Khánh Tồn quyết định điều 4 xe tăng T54 của đại đội tăng 2 lên tăng cường cho đại đội 1 đột phá cổng số 5 sân bay . Đại đội tăng 2 có 8 xe T54 , lúc 8 giờ khi đội hình của đại đội đang dừng chân trên đường Lê Văn Duyệt thì bị địch dùng không quân ném bom trúng đội hình làm xe 313 và xe 325 bị hỏng nặng . Không biết do truyền lệnh nhầm hay nhận lệnh nhầm , lệnh của trên chỉ điều 4 xe tăng của đại đội tăng 2 lên tăng cường cho đại đội tăng 1 đột phá nhưng toàn bộ 6 xe tăng còn lại của đại đội tăng 2 cùng 4 xe thiết giáp K63 của đại đội 11 và cả đội hình tiểu đoàn bộ binh 4 đều tiến về cổng số 5 sân bay mà lẽ ra lực lượng này sẽ tấn công Sư đoàn dù từ đường Hoàng Hoa Thám
9 giờ 30 phút , toàn bộ đội hình xe tăng của đại đội tăng 2 và 4 xe thiết giáp của đại đội 11 đã có mặt tại Lăng Cha Cả . Sau khi bắn cháy 2 xe đi đầu của đại đội tăng 1 , hỏa lực của địch ở phía trước Lăng Cha Cả vẫn bắn ra rất dữ dội , khói bom đạn địch trùm kín cả khu vực Lăng Cha Cả . Vào tới Lăng Cha Cả , xe tăng đi đầu của đại đội tăng 2 mang số hiệu 815 do Trung đội trưởng Lê Văn Duyên chỉ huy đã tập trung hỏa lực bắn mạnh về phía trước để áp đảo quân địch rồi nhanh chóng phát triển theo đường Võ Tánh tiến về cổng số 5 . Vừa vượt hết dãy nhà của đường Võ Tánh , ra khỏi khoảng trống , đúng khu vực xe 981 của đại đội xe tăng 1 bị bắn cháy thì xe 815 lại trúng hỏa tiễn chống tăng của địch từ phía Bộ tổng tham mưu bắn tới , xe bốc cháy dữ dội , Trưởng xe Lê Văn Duyên hy sinh . Thấy xe 815 bị bắn cháy , đại đội trưởng đại đội thiết giáp 11 - Lê Văn Vỹ cho xe bọc thép K63 lách sang trái xe tăng 815 đang cháy , lao lên . Nhưng vừa vượt ra khoảng trống , xe thiết giáp R153 lại bị bắn cháy . Đại đội trưởng thiết giáp 11 - Lê Văn Vỹ cùng đại đội trưởng đại đội bộ binh 7 - Trịnh Bá Tư ở trong xe này đã hy sinh . Thấy 2 xe đi trước bị địch bắn cháy , biết là nguy hiểm , Trung đội phó , Trưởng xe 326 - Nguyễn Ngọc Kha vẫn cho xe húc tung dải phân cách bên trái đường , lao lên . Cũng như 2 xe trên , xe 326 vừa vượt qua dãy nhà , ra khoảng trống lại bị hỏa tiễn địch từ phía Bộ Tổng tham mưu bắn tới , xe bốc cháy dữ dội , trưởng xe Nguyễn Ngọc Kha hy sinh . Như vậy chỉ trong vòng 15 , 20 phút , cả 3 xe tăng , xe bọc thép của đại đội tăng 2 đã bị địch bắn cháy . Thấy hướng tấn công ở đường Võ Tánh bất lợi , lên xe nào bị cháy xe đó . Đại đội trưởng đại đội tăng 2 - Nguyễn Xuân Cử điều lực lượng còn lại của đại đội đột phá sang con đường nhỏ bên trái Lăng Cha Cả . Xe 353 do trưởng xe Vi Ngọc Vinh chỉ huy vừa tiến vào con đường này được chừng 100 m lại trúng hỏa tiễn của địch . Trưởng xe - Vi Ngọc Vinh hy sinh .
Cho đến lúc này tuy bị địch bắn cháy , bắn hỏng 9 xe tăng , 1 xe thiết giáp nhưng lực lượng xe tăng , xe bọc thép của tiểu đoàn 1 lúc này vẫn còn khá mạnh gồm 7 xe tăng T54 và 7 xe bọc thép K63 ( Đại đội tăng 1 còn 3 xe tăng , đại đội tăng 2 cũng còn 4 xe ( xe 325 của đại đội tăng 2 bị bom ở ngã tư Bảy Hiền cũng đã được khắc phục , đã có mặt ở Lăng Cha Cả ) , đại đội thiết giáp 11 còn 7 xe thiết giáp ) nhưng do địa hình bất lợi và do bị địch chống trả quyết liệt nên toàn bộ lực lượng xe tăng , xe thiết giáp còn lại vẫn ùn lại tại khu vực đầu Lăng Cha Cả , không phát triển lên được .
Trước báo cáo của Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn tăng 1 là chiếc xe tăng , xe thiết giáp nào của ta lên đều bị bắn cháy . Trung đoàn trưởng Trung đoàn bộ binh 24 - Vũ Tài quyết định điều 2 khẩu pháo 85 ly lên hỗ trợ xe tăng tấn công .
10 giờ , xe kéo pháo 85 ly của Trung đoàn 4 pháo binh vừa vào tới chùa Lăng Cha Cả đang thao tác pháo chuẩn bị bắn , lại trúng hỏa tiễn địch , pháo hỏng , đại đội trưởng pháo binh Chính cùng toàn bộ kíp pháo thủ hy sinh .
Mặc dù lúc này tổng thống Nguỵ quyền Sài Gòn - Dương Văn Minh đã tuyên bố ngừng bắn nhưng cuộc chiến tại Lăng Cha Cả vẫn rất quyết liệt . Địch từ phía Bộ Tổng tham mưu và khu vực cổng số 5 vẫn bắn ra rất dữ dội . Nhiệm vụ phải nhanh chóng đánh chiếm bằng được mục tiêu lúc này rất cấp bách . Sau khi tổ chức tấn công ở cả 2 hướng lên đều thất bại . Đại đội trưởng đại đội tăng 2 - Nguyễn Xuân Cử thấy nếu vẫn tổ chức tấn công như trước lên từng xe một thì không thể thành công . Anh quyết định thay đổi phương thức tác chiến : tập trung toàn bộ xe tăng , xe thiết giáp còn lại của đại đội ( 4 xe tăng và 4 xe thiết giáp ) cùng một lúc ào lên tấn công , chấp nhận có thể cháy một vài chiếc xong như thế mới tiêu diệt được địch . Rất tiếc đây là một ý tưởng hay , táo bạo của đại đội trưởng đại đội tăng 2 song ý tưởng đó chưa kịp thực hiện thì đại đội tăng 2 được lệnh quay lại đường Hoàng Hoa Thám cùng tiểu đoàn bộ binh 4 đánh chiếm Sư đoàn dù .
Trước tình hình bộ binh và xe tăng vẫn không phát triển lên được , Trung đoàn phó Trung đoàn 24 - Trương Văn Việt , tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 5 bộ binh - Lê Xuân Chuyển và tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn xe tăng 1 - Chu Khánh Tồn quyết định dời sở chỉ huy lên Lăng Cha Cả trực tiếp chỉ huy . Sau khi nghiên cứu địa hình , phát hiện một con đường nhỏ ở phía Tây chùa Lăng Cha Cả có một cổng nhỏ vào sân bay , khu vực này địch phòng thủ yếu nên Trung đoàn phó Trương Văn Việt quyết định không tổ chức đột phá theo cổng chính số 5 mà đột phá vào cổng này . Đội hình xe tăng , xe thiết giáp còn lại của đại đội tăng 1 và đại đội thiết giáp 11 chia thành 2 mũi tiến công như sau :
Mũi thứ nhất gồm xe tăng 702 do Trung đội trưởng Trung đội 1 - Nguyễn Văn Hoành chỉ huy cùng xe tăng 817 do Trưởng xe Lê Văn Răng chỉ huy và 2 xe thiết giáp của đại đội 11 sẽ cùng đại đôi bộ binh 5 - Trung đoàn 24 đánh sang trái vào khu vực khu truyền tin , khu vực Sư đoàn 5 không quân .
Mũi thứ hai gồm xe tăng 813 do Trưởng xe Nguyễn Phú Định chỉ huy cùng 2 xe thiết giáp của đại đội 11 đi cùng đại đội bộ binh 6 và 7 - Trung đoàn 24 đánh sang phải , vào khu cố vấn , khu ra đa , câu lạc bộ sỹ quan không quân . Trước sự tấn công dũng mãnh của xe tăng và bộ binh ta , quân địch ở đây đã nhanh chóng bị tiêu diệt . Một xe tăng M41 của địch đã bị bắn cháy . Được sự chi viện của xe tăng , xe thiết giáp , bộ binh Tiểu đoàn 5 - Trung đoàn 24 đã nhanh chóng đánh chiếm làm chủ khu Sở chỉ huy Sư đoàn 5 không quân , khu truyền tin , khu cố vấn Mỹ , khu câu lạc bộ sỹ quan không quân . Bắt sống 3 tên đại tá , trong đó có tên đại tá Nguyễn Duy Phụng - Chỉ huy phó Sư đoàn 5 không quân cùng nhiều sỹ quan và binh lính Nguỵ .
Ở hướng Sư đoàn dù , sau khi từ Lăng Cha Cả trở về đường Hoàng Hoa Thám , lực lượng xe tăng của đại đội tăng 2 cùng bộ binh Tiểu đoàn 4 đã nhanh chóng tổ chức tấn công vào Sư đoàn dù . Quân địch ở đây chống cự yếu ớt , một số bị tiêu diệt số còn lại đầu hàng . Đại đội tăng 2 tiếp tục cùng tiểu đoàn bộ binh 6 của Trung đoàn 24 đánh phát triển sang khu vực trại Đa Vít nơi có phái đoàn quân sự của ta và Bộ Tư lệnh không quân . 11 giờ 30 , bộ binh Trung đoàn 24 và xe tăng Trung đoàn 273 đã làm chủ hoàn toàn sân bay Tân Sơn Nhất . Cùng lúc Trung đoàn 24 và Tiểu đoàn tăng 1 đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất thì Tiểu đoàn tăng 2 cùng bộ binh Trung đoàn 28 tổ chức đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu . Tại cổng chính của Bộ Tổng tham mưu địch điều xe tăng , xe bọc thép cùng bộ binh ra ngăn chặn nhưng đã bị Tiểu đoàn tăng 2 tấn công quyết liệt , bắn cháy 1 xe tăng M48 , 1 xe thiết giáp M113 , bắt sống nhiều tù binh . Đến 11 giờ Trung đoàn bộ binh 28 và Tiểu đoàn tăng 2 làm chủ hoàn toàn toà nhà chính của Bộ Tổng tham mưu . Để giành được thắng lợi vẻ vang này , 9 xe tăng , 1 xe bọc thép K63 của ta đã bị địch bắn cháy , bắn hỏng , hơn 70 cán bộ , chiến sỹ của Trung đoàn bộ binh 24 , Trung đoàn pháo binh 4 và Trung đoàn xe tăng 273 đã hy sinh . Đây quả thực là một trận đánh khốc liệt nhất tại Sài Gòn trong ngày 30/4/1975.