Bình luận : CHIẾN DỊCH TÂY NGUYÊN - CHIẾN DỊCH HOÀN HẢO
VỀ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ VIỆT NAM
Nguyễn Đình Thi
Chiến dịch Tây Nguyên không phải là một chiến dịch dài , nó diễn ra chưa đầy một tháng ( từ 4/3/1975 đến 3/4 1975 ) , nhưng đây lại là một chiến dịch thành công rất xuất sắc , thậm chí nó còn vượt cả sự mong muốn của ta . Trong vòng chưa đầy một tháng , ta đã tiêu diệt và làm tan dã toàn bộ Quân đoàn 2 của địch . Giải phóng toàn bộ Tây Nguyên và tỉnh Khánh Hoà , góp phần giải phóng 2 tỉnh Bình Định và Phú Yên . Tạo bước ngoặt lớn cho công cuộc giải phóng miền Nam , thống nhất đất nước . Có được thắng lợi trên chính là nhờ ta đã vận dụng NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ một cách rất xuất sắc . Có thể nói đây là một CHIẾN DỊCH HOÀN HẢO VỀ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ VIỆT NAM trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc ta
1/ Trước hết là NGHỆ THUẬT CHỌN HƯỚNG TẤN CÔNG và MỤC TIÊU TẤN CÔNG .
A/ Điểm đầu tiên Bộ thống soái của ta và Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên chọn Buôn Ma Thuột là trận mở màn , then chốt của chiến dịch là vì Buôn Ma Thuột có một vị trí chiến lược rất tốt . Chiếm được Buôn Ma Thuột ta có thể phát triển ra 3 hướng :
- Phát triển về hướng Đông theo đường 21 xuống đồng bằng ven biển miền Trung rất thuận lợi . Tạo thế chia cắt chiến lược với địch giữa Quân khu 1 với phía Nam
- Phát triển về hướng Tây , mở thông hành lang chiến lược từ hậu phương miền Bắc với miền Đông Nam bộ , tạo nên một một hậu phương cho ta .
- Phát triển lên hướng Bắc nối với đường 14 .
B/ Điểm thứ 2 là địch phòng thủ ở đây yếu . Từ trước đến nay các trận đánh lớn giữa ta và địch chủ yếu diễn ra ở Kon Tum và Play Cu nên địch tập trung phòng thủ ở đây khá vững chắc . Đánh vào Kon Tum hay Play Cu là đánh vào chỗ mạnh của địch , đây là điều tối kỵ của phép dùng binh . Còn ở Buôn Ma Thuột , do khá lâu từ 1968 đến nay ở đây không có trận đánh lớn nào nên địch phòng thủ MỎNG và KHÔNG VỮNG CHẮC . Lực lượng địch ở đây chỉ có Trung đoàn bộ binh ( E53 ) lại thiếu một tiểu đoàn , một Trung đoàn pháo binh , một Trung đoàn xe tăng , xe thiết giáp ( E8 ) cùng một số đơn vị địa phương quân và hậu cứ của Sư 23 . Ta đã phát hiện được điểm yếu này và triệt để khai thác .
C/ Về địa hình : Buôn Ma Thuột không có nhiều núi cao , sông suối như Kon Tum và Play Cu , xung quanh Buôn Ma Thuột độ che phủ của cây khá tốt , rất thuận lợi cho ta che giấu lực lượng và triển khai binh khí kỹ thuật như xe tăng , xe bọc thép , pháo mặt đất , pháo cao xạ để tấn công quy mô lớn .
D/ Buôn Ma Thuột không những có nhiều lợi thế về chiến lược , Buôn Ma Thuột còn là trung tâm kinh tế , văn hoá , chính trị và là thủ phủ của Tây Nguyên .
Có thể nói việc chọn Tây Nguyên và Buôn Ma Thuột là mục tiêu tấn công đầu tiên của ta trong năm 1975 là một lựa chọn chính xác , khoa học , một sự lựa chọn với tư duy nghệ thuật quân sự cao . Do vậy chỉ với một ĐÒN Buôn Ma Thuột ta chiếm được cả Play Cu và Kon Tum . Chỉ một ĐÒN Buôn Ma Thuột , cả hệ thống quân sự của địch trên toàn Miền Nam đã rung chuyển , dẫn đến địch phải rút chạy khỏi Tây Nguyên . Điều đó chứng tỏ tài năng vận dụng NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ đánh vào nơi HIỂM , nơi YẾU , nơi SƠ HỞ NHẤT của địch ở Tây Nguyên là Buôn Ma Thuột của Bộ Thống soái và Bộ chỉ huy Chiến dịch Tây Nguyên thật xuất sắc.
2/ - VỀ MƯU
Chiến dịch Tây Nguyên là một chiến dịch quy mô lớn , ta sử dụng tới 60 ngàn quân và nhiều binh khí kỹ thuật . Để đảm bảo bí mật , địch không phát hiện hướng tấn công của ta ở Buôn Ma Thuột là vấn đề hắc búa và rất khó . Chỉ một sơ suất nhỏ của một cá nhân hoặc một bộ phận thôi là lộ cả một ý đồ lớn . Bộ Tư lệnh chiến dịch đã chỉ đạo tất cả các đơn vị tham gia chiến dịch quán triệt tới từng cán bộ , chiến sỹ về ý thức bảo mật nhiệm vụ và có những quy định nghiêm ngặt . Không được liên lạc vô tuyến điện . Chỉ sử dụng hữu tuyến và liên lạc . Đồng thời đã tổ chức cả một chiến dịch Nghi binh lừa địch rất bài bản, rất kiên trì và rất mưu trí suốt từ khi chuẩn bị Chiến dịch ( 25/12/1974 ) tới tận ngày nổ súng ( 10/ 3/75 ) . Ta đã thực hiện rất nhiều thủ đoạn Nghi binh như : Mở đường lớn vào Kon Tum và PLay Cu y như chuẩn bị cho đánh lớn vào đây . Tung tin đồn giả sắp đánh Kon Tum và PLay Cu . Điều động lực lượng úp úp , mở mở . Ta dương Đông , kích Tây , lừa lực lượng địch về phòng thủ Play Cu và Kon Tum . Ta tổ chức dùng Sư đoàn 968 đánh thật mà là thật giả ở PLay Cu , nhưng đánh thật ở Buôn Ma Thuột . Ta để các máy Vô tuyến điện và các điện báo viên địch đã theo dõi lâu nay ở lại Kon Tum và PLay Cu , hàng ngày đúng giờ vẫn phát đi các bức điện giả , rồi bí mật di chuyển cả 2 Sư đoàn 10 và 320 về Nam Tây Nguyên , địch vẫn không hay biết . Khi địch nắm được một số thông tin qua việc nhặt được cuốn nhật ký của một cán bộ thông tin Trung đoàn 149 - Sư đoàn 316 và qua việc một tên hàng binh của ta khai : " Sư đoàn 10 đang chuẩn bị tấn công Đức Lập , Sư đoàn 320 đang ở tây Ea HơLeo chuẩn bị đánh Thuần Mẫn ,một lực lượng khác chuẩn bị đánh Buôn Ma Thuột " , chúng đã điều Trung đoàn 45 từ PLay Cu về Buôn Ma Thuột và lên lùng sục ở phía Bắc thị xã để tìm lực lượng chủ lực của ta . Để lừa địch , ta lại tạo một bức điện giả , phát lên không trung : " ... Địch đã bị mắc lừa cho rằng ta sẽ đánh Buôn Ma Thuột nên đã điều quân xuống phía Nam . Các đơn vị vào vị trí sẵn sàng chiến đấu " , làm cho địch hoang mang không biết tin vào hàng binh hay bức điện giả của ta . Cuối cùng chúng tung Trung đoàn 45 lên phía Tây Bắc Buôn Ma Thuột lùng sục cả một tuần không thấy lực lượng của ta . Sợ bị lừa , chúng lại rút Trung đoàn 45 từ Buôn Ma Thuột về PLay Cu , để trống Buôn Ma Thuột . vv và vv . Nói chung trong trận Buôn Ma Thuột ta vận dụng triệt để MƯU LỪA ĐỊCH , đến nỗi sáng 10/3 ta tấn công Buôn Ma Thuột mà chiều 9/3 , chỉ còn hơn chục giờ nữa là ta nổ súng tấn công Buôn Ma Thuột , Phạm Văn Phú - Tư lệnh Quân đoàn 2 địch đến Buôn Ma Thuột họp với Bộ Tư lệnh Mặt trận Buôn Ma Thuột , tướng Phú vẫn cho rằng ta đánh Đức Lập là để nghi binh tấn công Kon Tum và Play Cu . Nếu có đánh Buôn Ma Thuột chỉ là đánh nhỏ . Rồi cả một bộ máy khổng lồ về con người cũng như máy móc hiện đại của cả Mỹ và Nguỵ vẫn không đoán được ta đánh chính ở đâu , ta có những đơn vị nào tham chiến . Chúng phải thốt lên :" Đúng là một trò ma thuật " . Quả thực là quá tài tình , là bậc thày về Nghi binh lừa địch . Đúng như binh pháp đời xưa nói : MƯU CAO NHẤT LÀ MƯU LỪA ĐỊCH.
3/ - VỀ KẾ
Trước hết KẾ của ta trong Chiến dịch này là tập trung LÀM YẾU ĐỊCH rồi ĐÁNH VÀO CHỖ YẾU của chúng . Thực tế trên địa bàn Tây Nguyên trước khi ta nổ súng tấn công Buôn Ma Thuột tương quan lực lượng của địch mạnh hơn ta cả về quân số và hoả lực - quân số của ta : 65141 , quân số của địch : 78300 , pháo binh của ta : 88 pháo từ 105 tới 130 ml , 55 pháo ĐKB và H13 , pháo binh của địch : 230 pháo từ 105 tới 175 ml ) , xe thiết giáp : ta 57 , địch 371 , đặc biệt là không quân địch có tới 118 máy bay chiến đấu các loại . Với tương quan lực lượng trên nếu ta không dùng KẾ CHIA CẮT thì khó có thể thắng được quân địch . Để làm yếu quân địch , không cho chúng hỗ trợ nhau khi ta tấn công Buôn Ma Thuột ta đã thực hiện thành công KẾ CHIA CẮT . Ngày 4/3 , ta đưa Trung đoàn 95A và Sư đoàn 3 ( quân khu 5 ) ra cắt đường 19 , con đường huyết mạch từ miền Trung lên Tây Nguyên , để chia cắt giữa Tây Nguyên với đồng bằng ven biển miền Trung và cũng để lừa địch cho rằng ta cắt đường 19 là chuẩn bị đánh Play Cu . Ngày 5/3 , ta đưa tiếp Trung đoàn 25 ra cắt đường 21 ở đoạn Khánh Dương , không cho địch cơ động từ Khánh Hoà lên Buôn Ma Thuột .Ngày 7/3 , Sư đoàn 320 cắt tiếp đường 14 từ PLay Cu đi Buôn Ma Thuột ở khu vực Thuần Mẫn . Bằng KẾ CHIA CẮT này ta đã làm cho địch từ NHIỀU trở nên ÍT , từ MẠNH trở nên YẾU , đã tạo lập được một thế trận vừa kìm địch , vừa chia cắt địch , vừa trói chặt địch ở Buôn Ma Thuột . Đến ngày 7/3/75 , còn cách 3 ngày nữa ta mới nổ súng tấn công nhưng Buôn Ma Thuột đã bị cô lập hoàn toàn với các nơi khác và ở thế " cá nằm trên thớt " . Phải công nhận rằng MƯU , KẾ của ta trong chiến dịch này thật hay , thật hoàn hảo.
4/ - NGHỆ THUẬT VỀ DỰ KIẾN TÌNH HUỐNG VÀ XỬ LÝ TÌNH HUỐNG
Trong Chiến Dịch Tây Nguyên , Bộ Thống soái của ta và Bộ Tư Lệnh Chiến dịch Tây Nguyên đã dự kiến tình huống và xử lý tình huống rất chính xác . Chính nhờ dự kiến chính xác các tình huống nên thế trận của ta luôn luôn chủ động , luôn vững chắc . Ở trận Buôn Ma Thuột ta dự kiến : Khi ta chiếm Buôn Ma Thuột thế nào địch cũng đưa quân đến phản kích tái chiếm . Vậy thì lực lượng nào của chúng sẽ được đưa về đây tái chiếm ? Bộ Thống soái của ta đã nhận định từ trước tới nay ở các điểm nóng lớn , địch thường sử dụng một trong 2 Sư đoàn dự bị chiến lược của chúng là Sư đoàn Dù và Sư đoàn Thuỷ quân lục chiến đi ứng cứu . Để kìm chân 2 Sư đoàn này , Bộ Thống soái của ta đã đưa Sư đoàn 308 của Quân đoàn 1 ra áp sát ở hướng Trị Thiên - Huế , ngăn không cho địch rút Sư đoàn Thủy quân lục chiến đi ứng cứu . Quân đoàn 4 ép hướng Tây Ninh không cho Sư đoàn Dù rút đi . Như vậy địch chỉ còn lực lượng tại chỗ của Quân đoàn 2 , với lực lượng này ta đủ khả năng đối phó . Ta cũng phán đoán nếu địch đến ứng cứu khi ta chiếm Buôn Ma Thuột chúng chỉ còn một đường duy nhất là đường không vì đường bộ là đường 21 và 14 về Buôn Ma Thuột ta đã cắt đứt ,2 sân bay ở Buôn Ma Thuột là sân bay Thị xã và sân bay Phụng Dực địch có thể đổ quân tái chiếm ta cũng đã chiếm giữ và khống chế . Một kế hoạch đánh địch đến tái chiếm Buôn Ma Thuột cũng được ta chuẩn bị sẵn . Sư đoàn 10 , sáng ngày 10/3 , sau khi chiếm Đức Lập , ngay chiều ngày 10/3 đã được ô tô vận chuyển gấp về phía đông Buôn Ma Thuột dàn thế trận sẵn sàng đánh quân phản kích . Các đơn vị pháo cao xạ ( E234 , E232 ) , các đơn vị pháo mặt đất E40 , E675 , E4 cũng sẵn sàng nhả đạn khi quân tiếp viện của địch đến ứng cứu . Đúng như dự đoán của ta : Chiều 12/3 và các ngày tiếp theo địch đã đổ bộ lực lượng của Sư đoàn 23 thiếu xuống phía Đông Buôn Ma Thuột nhưng chúng đã rơi vào trận địa đón sẵn của Sư đoàn 10 . Sau 5 ngày chiến đấu ( từ 14 đến 18/3 ) , toàn bộ lực lượng của Sư đoàn 23 đến phản kích tái chiếm Buôn Ma Thuột đã bị quân ta đánh cho tơi tả . Hầu hết số quân này đã bị ta tiêu diệt và bắt sống . Chính sau trận thua đại bại này của Sư đoàn 23 đã làm cho Tổng Thống Nguỵ quyền Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu phải ra lệnh rút quân khỏi Cao nguyên
5/ VỀ THẾ và LỰC
Từ MƯU và KẾ trên của ta đã tạo cho ta lợi thế lớn về THẾ và LỰC . Ta đã thực hiện tốt Nghệ thuật đánh thắng địch không những bằng MƯU và KẾ mà trong chiến dịch này ta còn thực hiện đánh thắng địch bằng cả THẾ và LỰC . Có thể nói trên chiến trường Tây Nguyên từ trước tới nay chưa có một trận đánh nào ta lại sử dụng lực lượng và binh khí kỹ thuật áp đảo địch ngay từ đầu trận đánh như trận Buôn Ma Thuột . Trong trận này lực lượng của ta gồm có : Sư đoàn 316 , Sư đoàn 10 , Trung Đoàn 95B , Trung đoàn đặc công 198 , 2 Trung đoàn Pháo binh E675 và E40 , 2 Trung đoàn pháo cao xạ E234 và E232 , 2 Trung đoàn Công binh : E7 và E575 , 1 Trung đoàn xe tăng ( E273 ) , 1 Trung đoàn thông tin E29 , ngoài ra ta còn có Sư đoàn 320A đang ở khu vực Thuần Mẫn sẵn sàng cùng tham chiến . Trong khi đó ở Buôn Ma Thuột địch chỉ có : Trung đoàn 53 thiếu 1 tiểu đoàn , 1 trung đoàn pháo binh , 1 trung đoàn xe tăng , xe bọc thép và một số đơn vị địa phương quân . Tất cả các lợi thế trên đã tạo cho ta thế áp đảo địch ngay từ ngày đầu trận đánh , làm cho địch hoàn toàn không kịp xoay sở , đối phó dẫn đến thất bại nhanh chóng . Sự thất bại của địch ở Buôn Ma Thuột đã tạo ra sự cộng hưởng lớn về THẾ cho ta , dẫn đến kết quả địch hoảng sợ phải bỏ chạy cả ở Kon Tum và Play Cu . Điều này càng chứng tỏ tài năng vận dụng NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ của Bộ Tư lệnh chiến dịch Tây Nguyên : dùng công 1 mà hiệu quả lại gấp đôi , gấp ba
Bằng NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ xuất sắc , CHIẾN DỊCH TÂY NGUYÊN đã giành thắng lợi hết sức to lớn . Nó đã vượt ra khỏi giới hạn một CHIẾN DỊCH THÔNG THƯỜNG , trở thành một CHIẾN DỊCH MANG Ý NGHĨA CHIẾN LƯỢC , tạo ra sự đột biến mới , thời cơ mới cho cuộc Cách mạng giải phóng của dân tộc ta tiến tới thắng lợi hoàn toàn . Đến nay Chiến dịch đã trải qua hơn 40 năm song nó vẫn rất đáng để những người nghiên cứu Lịch sử suy ngẫm về cách dùng binh của Bộ Tổng Tư lệnh và Bộ chỉ huy Chiến dịch Tây Nguyên .
 |
| Tướng Hoàng Minh Thảo đang chỉ huy chiến dịch Tây Nguyên |
